भारतीय राज्यघटना व राज्यघटनेवर आधारित माहिती

भारतीय राज्यघटना हा एक विस्तृत विषय आहे ज्यामध्ये मोठ्या प्रमाणावर विविध घटकांवर अभ्यास केलेला आहे तसेच यामध्ये भारताची संघराज्य प्रणाली तसेच सरकारचे संसदीय स्वरूप तसेच संसदीय सर्व बहुमत्व आणि न्याय सर्वोच्चता यांचे विश्लेषण व भारतातील स्वतंत्र न्यायव्यवस्था तसेच भारतातील नागरिकांना असलेला मताधिकार हा एक मूलभूत अधिकार आणि तसेच मूलभूत कर्तव्य तसेच इतर सर्व विषयांवरील संपूर्ण माहिती. भारतीय राज्यघटनेत सर्व प्रकारच्या मूलभूत अधिकार व नागरिकांची कर्तव्य तसेच न्यायव्यवस्था व राज्यघटना या सर्व बाबींवर विस्तृत माहिती नमूद करण्यात आलेली आहे.

भारतीय राज्यव्यवस्थेवरील प्रश्न व उत्तरे

राज्यसेवा तसेच इतर प्रकारच्या विविध स्पर्धा परीक्षांमध्ये भारतीय राज्यव्यवस्था या विषयावर मोठ्या प्रमाणात प्रश्न विचारण्यात येतात. राज्यसेवा परीक्षेमध्ये हर एक वर्षी 7-12 प्रश्न विचारण्यात येतात. तसेच इतर प्रकारच्या परीक्षांमध्ये मोठ्या प्रमाणावर सात ते दहा प्रश्न हे स्पर्धा परीक्षांमध्ये विचारण्यात येतात. या अनुषंगाने आपण विचार केल्यास राज्यव्यवस्था हा विषय परीक्षेमध्ये उत्तम मार्क मिळवण्यासाठी हा चांगला पर्याय आहे. पुढील भागात आपण भारतीय राज्य व्यवस्थेवर आधारित असे महत्त्वपूर्ण प्रश्न व त्यांची उत्तरे या भागात बघणार आहोत जे की आपल्या पुढील येणाऱ्या परीक्षेमध्ये विचारले जाऊ शकते.

1)कंट्रोलर अँड ऑडिटर जनरल यांची सेवा कधी संपुष्टात येते ?

उत्तर:- नियुक्तीच्या सहा वर्षांनी किंवावयाचे 65 वर्ष पूर्ण केल्यानंतर

2)भारतामध्ये मुख्य नाव आयुक्त ची नेमणूक कोण करतो?

उत्तर:- राष्ट्रपती

3)कोणत्या विधेयकाला धनविधेयक असल्याचा अंतिम निर्णय कोण देते?

उत्तर:- लोकसभा अध्यक्ष

4)डॉक्टर बी आर आंबेडकर यांनी भारतीय संविधानाच्या कोणत्या मौलिक अधिकाराला भारतीय संविधानाचा हृदय व आत्मा असे म्हटले होते?

उत्तर:- घटनात्मक उपायांचा अधिकार, हा संविधानाचा हृदय आणि आत्मा म्हणून ओळखला जातो.

5)संविधानामध्ये भारताच्या कोणत्या खंडामध्ये अस्पृश्यता संपवण्याचा तरतूद आहे?

उत्तर:- खंड 17 मध्ये

6)संसदेत एखाद्या मंत्र्याविरुद्ध अविश्वास प्रस्ताव पास झाल्यावर काय होते?

उत्तर:- त्याला मंत्री परिषदेमधून त्या पत्र द्यावा लागतील.

7)राज्य विधानसभेच्या द्विवार्षिक निवडणुकांची घोषणा कोण जारी करते?

उत्तर:- निर्वाचन आयोग

8)संविधानाच्या कोणत्या अनुच्छेदानुसार राष्ट्रपती लोकसभा विसर्जित करू शकतात?

उत्तर:- कलम 85 नुसार

9)पूर्वी भारतीय प्रजासत्ताकात समाविष्ट झालेल्या संस्थानांच्या माजी राज्यकर्त्यांना दिले जाणारे खाजगी पर्स रद्द करणे कोणत्या संविधान संशोधन मध्ये करण्यात आली?

उत्तर:-26 व संविधान संशोधन

10)भारतीय राज्यघटनेची सव्वीसवी दुरुस्ती संविधान संशोधन कधी करण्यात आली?

उत्तर:- 28 डिसेंबर 1971

11)संविधान के किस सूची में भारत के राज्यपाल राष्ट्रपती व भारतात भारत के मुख्य न्यायाधीश अधिक के वेतन दिये गये?

उत्तर:- द्वितीय अनुसूचित

12)राष्ट्रपतींवर महाभियोग चालवण्यासाठी किती दिवस अगोदर सूचना द्यावी लागते?

उत्तर:- 14 दिवस

13)कोणत्या कलमानुसार राष्ट्रपती निवडला जातो?

उत्तर:- लेख 54

14)विधानपरिषदेच्या एकूण सदस्य संख्येपैकी किती सदस्य विधानसभेतून निवडले जातात?

उत्तर:- 1/3

15) भारतीय राज्यघटनेत एकूण किती कलमे आहेत?

उत्तर:- ४४८ कलमे आहेत

16)भारतीय राज्यघटनेत किती मूळ कलमे होती?

उत्तर:- 395 कलमे

17) भारताच्या कोणत्या लेखात असे लिहिले आहे की भारत राज्यांचे संघराज्य असेल?

उत्तर:- कलम 1

18)कोणत्या लेखात संसदेच्या संयुक्त अधिवेशनाची तरतूद आहे?

उत्तर:- कलम 108

19)कोणत्या कलमात नागरिकांना मूलभूत अधिकार प्रदान करण्यात आले आहेत?

उत्तर:- कलम 12-35

20) घटनेच्या कोणत्या अनुच्छेदात राष्ट्रपती अध्यादेश जारी करतात?

उत्तर:- कलम 123

21) कोणता कलम नागरिकत्वाशी संबंधित आहे?

उत्तर:- कलम 5 ते 11

22) भारताची पहिली राज्यघटना कधी स्वीकारली गेली?

उत्तर:- २६ नोव्हेंबर १९४९ रोजी

23)भारताची पहिली राज्यघटना संविधान सभेने कधी स्वीकारली होती?

उत्तर:- २६ जानेवारी १९५० रोजी

24)भारतीय राज्यघटनेच्या मूळ संविधानात किती भाग आहेत?

उत्तर:- 22

25)भाग भारतीय राज्यघटनेच्या मूळ संविधानात मूळ किती खंड आहेत?

उत्तर:- ३९५ खंड आहेत

26)भारतीय राज्यघटनेच्या मूळ संविधानात मूळ किती अनुसूची आहेत?

उत्तर:- 8

27)भारतीय संविधान 1950 मध्ये पहिल्यांदा लागू झाल्यापासून त्यात किती दुरुस्त्या करण्यात आल्या?

उत्तर:- 105

28)भारतीय राज्यघटनेतील नवीनतम दुरुस्ती कोणती आहे?

उत्तर:- राज्ये OBC ची “राज्य सूची” राखू शकतात.

29) भारतीय राज्यघटनेतील नवीनतम दुरुस्ती म्हणजे संविधान 105 वी सुधारणा कायदा 2021 काय होतं?

उत्तर:- हे विधेयक राज्य आणि केंद्रशासित प्रदेशांना परवानगी देण्यासाठी घटनादुरुस्ती करते.

30)105 व्या घटनादुरुस्तीचे महत्त्व काय आहे?

उत्तर:- हे विधेयक सामाजिक आणि शैक्षणिकदृष्ट्या मागासलेल्या ओबीसींना ओळखण्यासाठी राज्य सरकारांची शक्ती पुनर्संचयित करण्याचा प्रयत्न करते.

31) भारतीय राज्यघटनेच्या संविधानात सध्याच्या स्थितीत किती अनुसूची आहेत?

उत्तर:- 12

32)भारतीय राज्यघटनेच्या संविधानात सध्याच्या स्थितीत खंड आहेत?

उत्तर:- 448 खंड आहेत

33)भारतीय राज्यघटनेच्या संविधानात सध्याच्या स्थितीत किती भाग आहेत?

उत्तर:- 25 भाग

34)नियम समितीचे अध्यक्ष कोण होते?

उत्तर:- राजेंद्र प्रसाद

35)संचालन समितीचे अध्यक्ष कोण होते?

उत्तर:- राजेंद्र प्रसाद

36)वित्त व कर्मचारी समितीचे अध्यक्ष कोण होते?

उत्तर:- राजेंद्र प्रसाद

37)प्रारूप समितीचे अध्यक्ष कोण होते?

उत्तर:- डॉक्टर भीमराव आंबेडकर

38)सलाहकार समितीचे अध्यक्ष कोण होते?

उत्तर:- सरदार पटेल

39)सलाहकार समितीच्या चार उप समित्या कोणत्या होत्या?

उत्तर:- 1)मूल अधिकार उपसमिती

2)अल्पसंख्याक उप समिती

3)पूर्वतर सीमा जनजाती क्षेत्र उप समिती

4) अपवर्जीत क्षेत्र उप समिती

40) मूल अधिकार उपसमितीचे अध्यक्ष कोण होते?

उत्तर:- जे बी कृपलानी

41)अल्पसंख्याक समितीचे उपसमितीचे अध्यक्ष कोण होते?

उत्तर:- एच सी मुखर्जी

42)पूर्वोत्तर सीमा जनजाती क्षेत्र उप समितीचे अध्यक्ष कोण होते?

उत्तर:- गोपीनाथ वरदोलाई

43)अपवर्जीत क्षेत्र उप समितीचे अध्यक्ष कोण होते?

उत्तर:- जे जे निकोलसराय

44)संघशक्ती समितीचे अध्यक्ष कोण होते?

उत्तर:- जवाहरलाल नेहरू

45)प्रांतीय संविधान समितीचे अध्यक्ष कोण होते?

उत्तर:- सरदार पटेल

46)इंडिया समितीचे अध्यक्ष कोण होते?

उत्तर:- जे बी कृपलानी

47)संघ संविधान समितीचे अध्यक्ष कोण होते?

उत्तर:- जवाहरलाल नेहरू

48)राज्य समितीचे अध्यक्ष कोण होते?

उत्तर:- जवाहरलाल नेहरू

49)कार्य संचालन समितीचे अध्यक्ष कोण होते?

उत्तर:- कन्हैयालाल मुंशी

50)कच्चा प्रारुप समितीचे अध्यक्ष कोण होते?

उत्तर:- बेनेगल नरसिंहराव