अर्थशास्त्र वरील महत्त्वाची प्रश्न उत्तरे मराठी मध्ये भाग-1

अर्थशास्त्र हा एक विस्तृत विषय असून यामध्ये आपण विविध विषयावर तसेच अर्थकारणावरील अभ्यास करतो. अर्थशास्त्र हा विविध साधनांचा वापराचा अभ्यास आहे ज्यामध्ये आपण वस्तू तसेच सेवांचे व उत्पादन वितरण आणि वापर तसेच व्यापार याचा मोठ्या प्रमाणावर तसाच ग्रहण असा अभ्यास करतो त्यालाच अर्थशास्त्र असे म्हणतात. अर्थशास्त्र या विषयावर मोठी मोठी पुस्तके प्रसिद्ध आहे ज्यामध्ये अर्थकारण कशा प्रकारे केले जाते तसेच विविध साधनांचा वापर विकासासाठी तसेच विविध मार्गाने पैशाची अर्थकारण योग्य मार्गाने करणे म्हणजे अर्थशास्त्र होय.
अर्थशास्त्र या विषया वर एमपीएससी यूपीएससी तसेच सर्व प्रकारच्या स्पर्धा परीक्षांमध्ये या विषयावर मोठ्या प्रमाणावर प्रश्न व उत्तरे विचारले जातात. अर्थशास्त्र हा असा एक विषय आहे ज्या विषयाची सखोल ज्ञान हे प्रत्येक माणसाला दैनंदिन तसेच आपला व्यवसाय तसेच देशाच्या विकासासाठी लागणाऱ्या साधनांचा उपयोग पुरी पूर्ण करण्यासाठी अर्थशास्त्राचा पूर्ण ज्ञान असणे हे खूप महत्त्वाचे आहे. या अनुषंगाने अर्थशास्त्र हा विषय सर्व प्रकारच्या परीक्षांमध्ये समाविष्ट करण्यात येतो व त्यावरील प्रश्न मोठ्या प्रमाणावर विचारले जातात.

1)भारताच्या राष्ट्रीय विकास परिषदेची स्थापना कधी झाली होती?

उत्तर 1952 मध्ये

2)भारताच्या आर्थिक नियोजन हा कशाचा विषय आहे?

उत्तर:- केंद्रीय यादी मधील

3)पंचवार्षिक योजनेच्या अंतर्गत वित्त पुरवठ्यासाठी  सरकार कशावर अवलंबून असते?

उत्तर:-  फक्त कर आकारणीवर

4)राष्ट्रीय विकास परिषदेला त्याचे प्रशासकीय पाठबळ कशातून मिळते?

उत्तर:- नियोजन आयोगाद्वारे

5)भारताच्या पंचवार्षिक योजनेद्वारे देशाचा औद्योगिक विकास करण्याचा मानस काय  होता?

उत्तर:-  सार्वजनिक. खाजगी संयुक्त आणि सहकारी क्षेत्र

6)भारतातील नियोजन आयोग काय आहे?

उत्तर:-  एक सल्लागार संस्था

7)भारताच्या नियोजन आयोगाचे अध्यक्ष कोण असतात

उत्तर:- भारताचे पंतप्रधान

8)1991 पासून बाजार अर्थव्यवस्थेचा स्वीकार करणे म्हणजे काय आहे?

उत्तर:- पंचवार्षिक योजना अर्थव्यवस्थेला दीर्घकालीन दृष्टिकोन देऊन बाजारपेठेला अनुकूल बनवू शकते

9)अर्थव्यवस्थेत टेकऑफ स्टेज म्हणजे काय आहे?

उत्तर:-  अर्थव्यवस्थेची स्थिर वाढ सुरू होते तेव्हा

10)भारतातील नियोजनाची उद्दिष्टे कशातून प्राप्त होतात?

उत्तर:-  राज्यांच्या धोरणाची मार्गदर्शक तत्त्वाद्वारे

11)भारतातील 70% कार्यरत लोकसंख्या कशामध्ये गुंतलेली आहे?

उत्तर:- प्राथमिक क्षेत्रामध्ये

12)आर्थिक सर्वेक्षण हे कोणत्या मंत्रालयाद्वारे प्रकाशित केले जाते?

उत्तर:- वित्त मंत्रालयाद्वारे

13)अर्थशास्त्राचे जनक कोणाला मानले जाते?

उत्तर:-  ॲडम स्मिथ

14)भारतातील पंचवार्षिक योजनेची संकल्पना कोणी मांडली होती?

उत्तर:-  जवाहरलाल नेहरू यांनी

15)भारताची कोणत्या प्रकारची अर्थव्यवस्था आहे?

उत्तर:- मिश्र अर्थव्यवस्था

16)भारताने कोणत्या धोरणामध्ये मिश्र अर्थव्यवस्था निवडली होती?

उत्तर:- 1948 चे औद्योगिक धोरणांमध्ये

17)मिश्र अर्थव्यवस्था म्हणजे कशी अर्थव्यवस्था असते?

उत्तर:-  खाजगी क्षेत्रासह सार्वजनिक क्षेत्राचे सह अस्तित्व म्हणजेच मिश्र अर्थव्यवस्था

18)भारताचे आर्थिक नियोजन कसे म्हटले जाऊ शकत नाही?

उत्तर:-  अनिवार्य

19)भारतीय अर्थव्यवस्थेमधील  ट्विंकल डाऊन  परिणाम कशा प्रकारे रोखले जातात?

उत्तर:- खरेदी केलेल्या निविष्ठावर आणि खाजगीरीत्या व्यवस्थापित केलेल्या शेतीचे वाढते अवलंबित्व

20)सिंचन  व नवीन तंत्रज्ञानामुळे कृषी कर्मचाऱ्यांचे महिलांचे कमी सहभाग हे दोन भाग भारताचे  पंचवार्षिक दशकाचे कोणते मूल्यमापन योग्य आहे?

उत्तर:- एक  वाढीला अधिक चांगल्या गोष्टींना अनुकूलता मिळाली आहे दोन अनेकदा उद्दिष्ट पेक्षा कमी पडू नये उत्पादनात लक्षणे वाढ झाली आहे

21)नियोजन आयोगाचे उपाध्यक्ष हे कोणत्या मंत्रिपदावर असतात?

उत्तर:- कॅबिनेट मंत्री पदावर

22)भारताच्या नियोजन आयोगाचे पहिले उपाध्यक्ष कोण होते?

उत्तर:- श्री विटी कृष्ण कृष्णचारी

23)भारताच्या नियोजन आयोगाची स्थापना  कधी झाली होती?

उत्तर:-  1950 मध्ये

24)भारताच्या नियोजन आयोग हे काय आहे?

उत्तर:-  एक सल्लागार संस्था आहे

25)सूक्ष्म अर्थशास्त्र हे कशाशी संबंधित आहे?

उत्तर:-  औद्योगिक निर्णय घेणाऱ्यांची वर्तन व  वस्तू आणि सेवांच्या किमतीचे

26)भारताच्या नियोजन आयोगाचे  सचिव हे कोणते अजून पद भूषवतात?

उत्तर:- राष्ट्रीय सचिव देखील असतात

27)भारतीय नियोजनाची मूलभूत उद्दिष्टे कोणती आहेत?

उत्तर:- आर्थिक वाढ व आत्मनिर्भरता

28)एक अविकसित अर्थव्यवस्था सामान्यतः कशाद्वारे दर्शविली जाते?

उत्तर:-  कमी  दरडोई उत्पन्न  व  कमी  भांडवल निर्मितीचा दर

29)भारतामध्ये आर्थिक नियोजन सुरू करण्याचा पहिला प्रयत्न कोणाद्वारे करण्यात आला होता?

उत्तर:- एम विश्वेश्वरय्या यांच्याद्वारे

30)विकेंद्रीकरण प्रणालीची शिफारस कोणा द्वारे करण्यात आली होती?

उत्तर:- बलवंत राय मेहताद्वारे

31)पहिल्या पंचवार्षिक योजनेचे मुख्य उद्दिष्ट काय होते?

उत्तर:- सिंचन आणि ऊर्जा प्रकल्पासह शेतीचा विकास

32)भारतात  एका योजनेला केव्हा सुट्टी मिळाली होती?

उत्तर:-  1966 च्या दुष्काळानंतर

33)रोलिंग योजनेची कालावधी काय ठरवण्यात आली होती?

उत्तर:- 1978 ते 83

34)रोलिंग योजनेची रणनीती कोणत्या पंतप्रधानांच्या काळात  अवलंबली गेली होती?

उत्तर:-  मोरारजी देसाई यांच्या

35)रोलिंग प्लॅन हा किती वर्षांसाठी  ची योजना होती ?

उत्तर:- एक वर्षासाठीची

36)रोलिंग प्लांट चे मूलभूत वैशिष्ट्य काय होते?

उत्तर:-  किमतीमधील वार्षिक चढ-उतार आणि लक्ष निश्चित करताना प्रमुख आर्थिक घडामोडींचा

37)तिसऱ्या योजनेनुसार  कोणकोणते काम हे नियोजन आयोगाचे आहे?

उत्तर:- योजना तयार करणे हे

38)प्लांट इकॉनोमी फोर इंडिया  हे पुस्तक कोणी लिहिले आहे?

उत्तर:- एम विश्वेश्वरय्या यांनी

39)भारतीय अर्थव्यवस्थेचे जागतिकरण  हे कसे आहे?

उत्तर:- इतर देशांशी आर्थिक संबंधावर किमान संभाव्य निर्बंध असणे असे

40)कोणती संस्था ही पंचवार्षिक योजनेचा प्रस्तावना अंतिम स्वरूप देत होती?

उत्तर:- राष्ट्रीय विकास परिषद

41)वार्षिक केंद्रीय अर्थसंकल्प तयार करणे कोणते काम हे नियोजन आयोगाच्या कर्तव्यात नाही?

उत्तर:- वार्षिक केंद्रीय अर्थसंकल्प तयार करणे

42)भारतीय नियोजनाच्या उपलब्ध मध्ये कोणत्या गोष्टींचा समावेश करू शकतो?

उत्तर:-  मजबूत पायाभूत सुविधांचा विकास व उद्योग आणि निर्यातीचे विविध करण

43)कोणत्या गोष्टींमुळे भारताची अर्थव्यवस्था ही विकसनशील असल्याचे दर्शवते?

उत्तर:- 1) व्यवसाय प्रामुख्याने शेती 2) तीव्र बेरोजगारी 3) मानवी भांडवलीचा खराब गुणवत्ता 4) प्रथिनांचे डरडई प्रमाण कमी असणे

44)दादाभाई नौरोजी ची त्यांच्या पुस्तकात भारतातील संपत्तीचे विचाराविषयीचा सिद्धांत काय मानला होता?

उत्तर:-  भारतातील गरिबी व ब्रिटिश राजवटीत हे

45)कोणते भारतीय नियोजनांचे दीर्घकालीन उद्दिष्टे म्हणून ओळखले जाऊ शकतात?

उत्तर:- स्वावलंबन व उत्पादक रोजगार निर्मिती

46)कोणत्या पंचवार्षिक योजनेने मानवी विकासाला सर्व विकासात्मक प्रयत्नांचा गाभा म्हणून मान्यता दिलेली आहे?

उत्तर:- आठवी पंचवार्षिक योजनेमध्ये

47)कोणत्या पंचवार्षिक योजनेत दुर्बल घटकांना प्राधान्य देण्यात आले होते?

उत्तर:- पाचव्या पंचवार्षिक योजना

48)दुसऱ्या पंचवार्षिक योजनेने कशावर अधिक भर दिला होता?

उत्तर:- औद्योगिककरणावर

49)दुर्गापुर भिलाई आणि राऊंड केला येथील पोलाद प्रकल्प हा कोणत्या काळात स्थापन करण्यात आला आहे?

उत्तर:- दुसऱ्या पंचवार्षिक योजनेच्या काळात

50)भारतातील पंचवार्षिक योजनांसाठी कोणत्या रणनीतींचा अवलंब करण्यात येतो?

उत्तर:- 1)अर्थव्यवस्थेचे पुनर्वसन 2)औद्योगिक विकास 3) संतुलित वाढ